دستگاه کشش قیر با توجه به نیاز مشتری به دو شکل قابل ارائه میباشد:
دستگاه کشش قیر تمام دیجیتال
دستگاه کشش قیر آنالوگ ساده
مشخصات فنی دستگاه کشش قیر تمام دیجیتال (داکتیلیتی) :
با توجه به حائز اهمیت بودن آزمایش کشش قیر یا داکتیلیتی شرکت های سازنده با استفاده از دانش فنی و سیستم های جدید الکترونیکی طراحی و ساخت دستگاه کشش قیر تمام دیجیتال را به انجام رسانیده اند. این دستگاه شامل یک حوضچه تمام استیل و پمپ سیرکولاسیون بوده و مکانیزم حرکتی دستگاه به صورت هوشمند میباشد. این دستگاه شامل یک نمایشگر ۴ اینچی رنگی و لمسی میباشد و تمامی مقادیر بصورت دیجیتال و با دقت بالا نمایش داده میشود. نمایشگر مجهز به آرشیو بوده و کلیه آزمایشها را میتوان در حافظه دستگاه ذخیره کرد. مقدار سرعت و همچنین دمای نمایش قابل کالیبره میباشد.
در نظر داشته باشید که این آزمایش در دمای ۲۵+ درجه سانتیگراد انجام میگیرد. در صورت استفاده این دستگاه در محل های گرمسیر بهتر است از دستگاه کشش قیر با سیستم خنک کننده استفاده گردد که در صورت سفارش قابل ارائه میباشد.
مشخصات فنی دستگاه کشش قیر آنالوگ ساده (داکتیلیتی) :
این دستگاه از یک حوضچه با جنس استنلس استیل ساخته شده که توسط یک محفظه متحرک بر اساس یک راهنمای ماردون شکل با سرعت معین معادل ۵۰ میلی متر بر دقیقه می تواند حرکت نماید . مقدار ÷یشروی دستگاه از طریق یک خط کش فلزی که بر روی دیواره دستگاه نصب گردیده قابل خواندن میباشد. همچنین دستگاه مجهز به سیستم گرم کننده و کنترل دمای دیجیتال و پمپ سیرکولاسیون آب می باشد .
هدف از انجام آزمایش کشش قیر :
هدف از این آزمایش تعیین خاصیت انگمی (Ductitlity) قیر و مقایسه این خاصیت در انواع مختلف قیر می باشد . با انجام این آزمایش معیاری برای اندازه گیری کشش و چسبندگی قیر بدست می آید . قیرهایی که در راه سازی بکار می روند باید دارای مشخصات فنی معینی باشند تا روسازی ساخته شده در اثر نامناسب بودن قیر مصرفی خراب نشود . قیری که در راه سازی به کار می رود . باید دارای خاصیت چسبندگی زیاد باشد تا دانه های مصالح سنگی را بخوبی اندود کرده و آنها را به یکدیگر بچسباند . برای تعیین نشانه ای از چسبندگی قیرها مقدار قابلیت شکل پذیری آنها اندازه گیری می شود . زیرا هر اندازه قیری چسبنده تر باشد دارای قابلیت شکل پذیری بیشتری خواهد بود . طبق تعریف ، خاصیت شکل پذیری (انگمی) یک قیر عبارتست از میزان افزایش طولی که نمونه قیر با شکل و ابعاد معین می تواند کش بیاید تا پاره نشود .
وسایل و تجهیزات برای انجام آزمایش کشش قیر – داکتیلیتی :
۱ – قالب داکتیلیتی : قالب از جنس برنج و به ابعاد نشان داده شده در شکل ساخته می شود که متشکل از دو گیره و دو بغل بند است . وقتی که چهار قطعه قالب را در کنار هم می چینیم . ابعاد و حدود تغییرات مجاز آن باید مطابق مقادیر مندرج در شکل باشد .
۲ – حمام آب (بن ماری) : حمام آب برای نگهداری نمونه ها در دمای آزمایش بکار می رود که نباید حدود این تغییرات بیش از ۰٫۱ درجه سانتیگراد یا ۰٫۱۸ درجه فارنهایت باشد . حجم آب داخل حمام هم نباید کمتر از ۱۰ لیتر باشد . محل قرار گیری نمونه ها باید بگونه ای باشد که ارتفاع سطح آب از بالای آن ۱۰ سانتیمتر و فاصله زیریت نمونه تا کف حمام ، حداقل ۵ سانتیمتر باشد . نکته مهم در مورد حمام آب این است که به هنگام انجام آزمایش نباید هیچ گونه ضربه ای به آن بخورد . به خاطر اینکه نمونه ها در هنگام گسیخته شدن خیلی حساس هستند و کمترین ضربه ای باعث تاب برداشتن نمونه ها می شود .
۳- ماشین آزمایش (دستگاه کشش قیر) : وسیله ای که بتواند نمونه قیر را بصورت مداوم و با سرعت ثابت آزمایش تحت کشش قرار دهد می تواند مورد استفاده قرار بگیرد. در این نوع دستگاه نمونه های قیر با سرعت ثابت ( مثلا ۵ سانتیمتر در دقیقه برای آزمایش ما) و در دمای ثابت ۰٫۵ ± ۲۵ درجه سانتیگراد کشیده می شوند تا گسیخته شوند. در هنگام کشش ، نمونه ها در داخل آب قرار دارند. ارتفاع آب در بالای نمونه و نیز فاصله سطح زیرین نمونه تا کف مخزن باید حداقل ۲٫۵ سانتی متر باشد. آب داخل دستگاه در هنگام آزمایش نباید تحت هیچ گونه لغزش و اغتشاش قرار گیرد.
روش آزمایش کشش قیر ( داکتیلیتی ) :
نمونه هایی که دراین آزمایش مورد استفاده قرار می گیرند بایدتحت شرایط خاصی به عمل آورده شده باشد که البته به دلیل محدودیت زمان آزمایش قبلاً این مراحل توسط مسؤول آزمایشگاه انجام می گردد . ابتدا باید صفحه برنجی را با پارچه آغشته به مخلوطی از گلیسیرین و دکسترین ( و یا پارافین) چرب کنید. به همین ترتیب سطح داخلی بغل بندها را نیز چرب کنید. باید به این نکته توجه شود که سطح داخلی گیره ها نباید به روغن آغشته گردد. چرا که باید گیره ها به نمونه قبر بچسبند و یا روغنی شدن این گیره ها این عمل ناقص انجام گردیده و ممکن است حتی قبل از پاره شدن نمونه ها ، نمونه ها از گیره ها جدا شوند . قطعات قالب را پس از چرب شدن قسمتهای لازم بر روی صفحه برنجی می چینیم . قیر را به آرامی و به صورت یکنواخت گرم می کنیم وهمین که به اندازه لازم روان شد از الک شماره ۵۰ ( میکرومتر ۳۰۰ ) رد می کنیم . سپس آن را به آرامی داخل قالب می ریزیم . باید توجه شود که صفحه برنجی باید کاملآً مسطح و تراز باشد چرا که در غیر این صورت ممکن است قسمتی از کف قالب از سطح صفحه جدا شود و بلعث گردد که کف نمونه ناصاف شود . باید مواظب بود که قسمتهای مختلف قالب از هم جدا نشوند . قیر را به صورت رفت و برگشتی در لایه های نازک می ریزیم . به طوری که در پایان سطح قیر کمی بالاتر از سطح قالب باشد . قالب را در دمای اتاق حدود ۳۰ الی ۴۰ دقیقه قرار می دهیم تا به آرامی خشک شود . سپس آن را در حمام آب ۱۵ْc به مدت ۳۰ دقیقه قرار می دهیم . سپس قیر موجود را با یک چاقوی گرم شده برش می دهیم تا فقط تا سطح بالای قالب پر از قیر باشد . صفحه برنجی و قالب حاوی مواد قیری را در حمام آب در دمای معین برای مدت زمان حدود ۸۵ الی ۹۵ دقیقه در داخل آب با دمای ۱۵ْc قرار می دهیم . سپس قیر را از صفحه جدا می کنیم و نیز بغل بندها را نیز جدا نموده و بلافاصله آزمایش را انجام می دهیم . سوراخهای موجود بر روی گیره ها را بر روی سوزنها و گیره های ماشین آزمایش قرار می دهیم . و دستگاه را روشن می کنیم تا دو گیره با سرعت ثابتی شروع به دور شدن از هم بکنند . سرعت دور شدن دو گیره از هم باید برابر ۵ سانتیمتر بر دقیقه و با اختلافی در حدود ۵%± باشد – البته دو روش آزمایش وجود دارد که نمونه ها در یکی با سرعت ۲٫۵ سانتی متر بر دقیقه و در دیگری با سرعت ۵ سانتیمتر بر دقیقه از هم دور می شوند که در این آزمایش که مطابق ASTM D113 می باشد از روش دوم استفاده می شود . فاصله بین دو گیره را از لحظه ای که شروع به کشیده شدن می کنند تا لحظه پاره شدن را به سانتیمتر اندازه می گیریم . در طول زمان آزمایش ، آب داخل تانک (حمام آب) باید نمونه ها را بالا و پایین حداقل ۲٫۵ سانتیمتر بپوشاند و باید به طور مداوم دما را در دمای آزمایش ۰٫۵ ± ۲۵ درجه سانتیگراد نگهدارد . اگر ماده قیری در تماس با سطح مایع و یا در تماس با ته حمام آبی قرار گیرد . آزمایش نمی تواند آزمایش نرمال به حساب آید . در این حالت وزن مخصوص حمام آب را با اضافه کردن متیل الکل و یا سدیم کلراید تنظیم می کنیم . بگونه ای که ماده قیر در طول آزمایش نه به سطح آب بیاید و نه با کف حمام در تماس باشد .
